Komputery stały się niezastąpionymi pomocnikami ludzi na co dzień – żaden proces we współczesnym świecie nie może się bez nich obejść, żadna praca nie odbywa się bez wykorzystania tych nowoczesnych urządzeń, które pozwalają wnieść pracę na zupełnie nowy poziom, zautomatyzować procesy zarządzania, rachunkowości i programowania. Komputery to jeden z najlepszych wynalazków ludzkości w ciągu wielowiekowej historii naszej planety, pisze serwis lodz-future.eu.
Trudno sobie nawet wyobrazić, że jeszcze niedawno świat tylko marzył o jasnej przyszłości z takimi urządzeniami, a wszystkie procesy wykonywane były wyłącznie ludzkimi rękami. Zapraszamy naszych czytelników do zagłębienia się w historię pierwszych komputerów w Łodzi, aby dowiedzieć się o wyglądzie i ciekawych faktach o pierwszych komputerach w naszym mieście.
Okres od 1965 do 1976: pierwsze komputery na bazie firm IT w Łodzi
Około lat sześćdziesiątych zaczęły pojawiać się prototypy współczesnej techniki komputerowej na bazie niektórych łódzkich firm IT (wówczas nie były to firmy IT, a raczej zakłady techniki naukowo-obliczeniowej), których nie było zbyt wiele.
W rzeczywistości ówczesne zakłady techniki naukowo-obliczeniowej miały na celu przetwarzanie informacji i przeprowadzanie obliczeń naukowo-technicznych. Był to skomplikowany i żmudny proces, który wymagał automatyzacji – przyszedł wraz z pojawieniem się pierwszych zakładów techniki komputerowej.
Pierwszym komputerem był legendarny ELWRO 1003 (Odra 1003) – tranzystorowy komputer drugiej generacji, który został zaprojektowany w 1963 roku. To ten komputer pojawił się w biurze łódzkiej firmy ZETO.
Od 1964 roku ten model zaczął produkować się w zakładach ELWRO. Główną rolą tego urządzenia były eksperymenty naukowo-technologiczne oraz zarządzanie procesami technologicznymi. Był to pierwszy komputer z legendarnej serii polskich komputerów Odra, który wprowadzono do produkcji seryjnej, ponieważ dwa poprzednie (1001 i 1002) nie zebrały zadowalających recenzji, przez co nie trafiły do produkcji seryjnej, więc istniały tylko w kilku egzemplarzach. ELWRO 1003 (Odra 1003) również nie był produkowany zbyt masowo – stworzono tylko 42 takie urządzenia, z których największą ilość wyprodukowano w 1965 roku.
Obecnie ten prototyp współczesnej techniki komputerowej można zobaczyć w stolicy Polski w Narodowym Muzeum Techniki.
Rozwój techniki i pojawienie się kolejnych modeli komputerów w Łodzi
W tamtych czasach rozwój techniki komputerowej odbywał się dość dynamicznie – w wielu krajach świata powstawały już własne systemy, pojawiali się liderzy na rynku, więc krajowy producent musiał włożyć dużo pracy, aby nie odstawać od innych. Tak w Łodzi pojawiło się kolejne urządzenie na bazie działu naukowo-technicznego – tym razem chodzi o komputerze ZAM-21.
ZAM-21 to polski komputer tranzystorowy z rodziny ZAM, przeznaczony do przetwarzania danych. Został zaprojektowany w Instytucie Maszyn Matematycznych w Warszawie na specjalne zamówienie partyjne. W sumie stworzono aż trzy prototypy ZAM-21, a w okresie produkcji wykonano niespełna dwadzieścia takich maszyn. Według danych z otwartych źródeł, w sumie wypuszczono tylko 16 takich komputerów.
Maszyna ta była dość obszerna i duża – często umieszczano ją w kilku pomieszczeniach oddzielonych szklanymi ścianami. Współczesnemu użytkownikowi trudno nawet wyobrazić sobie, że jeden komputer może zajmować jednocześnie kilka pomieszczeń, ale tak właśnie wyglądały prototypy nowoczesnej techniki komputerowej. Wykorzystywali go w Łodzi przez wiele lat, później i ten model ustąpił nowościom w świecie elektronicznej techniki obliczeniowej.
Równocześnie z tą maszyną w Łodzi pojawił się kolejny model wspomnianej serii Odra – był to komputer ELWRO 1013, następca wspomnianego modelu. Niewiele wiadomo o tym modelu – szybko został zastąpiony przez lepsze i mocniejsze maszyny.
Maszyna cyfrowa ODRA 1304 to kolejna maszyna, która została zainstalowana w Łodzi w 1971 roku. Była to elektroniczna maszyna cyfrowa z tej samej linii polskich komputerów Odra, która została oparta na licencji brytyjskiej firmy LCL. Była systematycznie unowocześniana i wyznaczała kierunek rozwoju polskiej branży IT na wiele lat do przodu. Faktycznie komputer ten stał się podstawowym wyposażeniem dla ówczesnych centrów obliczeniowych działających w Polsce.
Warto tu również wspomnieć o kolejnym interesującym modelu – ODRA 1305, który został wyposażony w nowoczesną pamięć półprzewodnikową oraz dyski magnetyczne. Z powodzeniem był eksploatowany w łódzkiej firmie IT ZETO wraz z kilkoma innymi maszynami w latach 80. XX wieku. Komputery tej serii pracowały w Łodzi do czasu ich likwidacji w 1991 roku.
Komputery w Łodzi w latach 1976-1988
Okres pojawienia się komputerów w Łodzi można nazwać czasem od 1976 do 1988 roku, kiedy to na bazie jednej z łódzkich firm IT pojawił się pierwszy komputer JS wyprodukowany w Związku Radzieckim – był to RIAD 22. Został on zainstalowany na Wydziale Informatyki Politechniki Łódzkiej.
Następnie pojawiło się kilka innych modeli komputerów – RIAD 32, który był produkowany we wrocławskiej fabryce oraz EOM M 4030.1. Ten ostatni model był używany przez kilka lat po podłączeniu systemu do R32. Komputer R32 przeszedł później znaczną modernizację, dzięki której specjaliści IT nazwali go niezawodną maszyną z dość potężną jak na tamte czasy pamięcią RAM.
RIAD 34 to kolejna cyfrowa elektroniczna maszyna obliczeniowa, która była używana w Łodzi. Był to ostatni komputer z serii, który został wyprodukowany przez firmę ELWRO w 1988 roku. Urządzenie było używane przez cztery lata, do 1992 roku i było ono następcą polskiego modelu komputera R-32, który produkowany był seryjnie w zakładach elektronicznych ELWRO od 1975 roku.
Dalszy rozwój komputerów i nowych maszyn obliczeniowych w Łodzi
Faktycznie, po 1990 roku rynek komputerów znacznie się zwiększył, pojawiły się nowsze i znacznie mocniejsze modele komputerów, które znacznie różniły się od swoich poprzedników mocą, ceną, możliwościami i perspektywami. Zwiększył się również rynek używanego takiego sprzętu, często sprowadzanego z zagranicy, co pozwoliło firmom na bardziej aktywny zakup komputerów do rozwoju i automatyzacji pracy.
Oprócz komputerów na łódzkim rynku pojawiły się inne nowoczesne wynalazki – drukarki laserowe, skanery oraz warianty małych komputerów przenośnych – nowoczesne smartfony, laptopy itp. Innowacje w świecie technologii dokonały olbrzymiego kroku naprzód, oferując konsumentom bardziej kompaktowe, wydajne i interesujące opcje narzędzi technicznych, które szybko stały się przedmiotami codziennego użytku.
Jednocześnie sektor IT w Łodzi kontynuował swój rozwój i otwierał nowe perspektywy. Po latach 90. nastąpiła stopniowa poprawa pracy IT w mieście, otwierają się nowe firmy IT oraz instytucje oświatowe, w których uczy się IT, co pozwoliło przekształcić Łódź w jedno z najlepszych polskich miast pod względem poziomu rozwoju innowacyjnych technologii.
