piątek, 29 marca, 2024

Jak do Łodzi trafiła elektryczność?

Pod koniec XIX wieku miasto Łódź było dużym ośrodkiem przemysłowym, liczącym 300 tysięcy mieszkańców. Mimo to oświetlenie elektryczne nadal nie docierało do mieszkań łodzian. Mieszczanie używali w swoich domach lamp naftowych i świec. Istniały oczywiście pojedyncze elektrownie i generatory, ale należały do bogatych łódzkich fabrykantów. Później w mieście pojawiła się tymczasowa elektrownia, jednak jej moc była niewystarczająca, aby prąd stał się dobrodziejstwem dla wszystkich mieszkańców. Sytuacja zmieniła się znacząco w 1907 roku wraz z pojawieniem się w Łodzi elektrowni przy ulicy Targowej – pisze lodz-future.eu.

Lampy naftowe w mieszkaniach łodzian i pierwsze prywatne elektrownie

Pod koniec XIX wieku większość łodzian nie wiedziała, czym jest prąd w domach i oświetlenie uliczne latarniami elektrycznymi. Taki był stan rzeczy pomimo faktu, że Łódź była już drugim co do wielkości miastem w Królestwie Polskim z 300-tysięczną populacją.

Owszem, już w latach 80. XIX wieku byli w Łodzi szczęściarzy, którzy mogli korzystać się z prądu. Do takich osób należeli zamożni łódzcy fabrykanci, którzy interesowali się ówczesnymi zaawansowanymi technologiami i zaczęli instalować w swoich fabrykach małe elektrownie i generatory. Znajdowali się wśród nich słynni łódzcy przemysłowcy Karol Scheibler i Ludwik Meyer.

Energia wytwarzana w prywatnych elektrowniach służyła do oświetlania pałaców i posiadłości przemysłowców, a także była oczywiście wykorzystywana na potrzeby przemysłu. Pierwsze wzmianki o produkcji energii elektrycznej w Łodzi w elektrowniach prywatnych można odnaleźć w „Dzienniku Łódzkim”, w jednym z jego numerów z 1886 roku:

„Oświetlenie elektryczne zyskuje coraz większe zastosowanie w znaczniejszych zakładach naszego miasta. Niedawno wspominaliśmy o urządzeniach elektrycznych w zakładach scheiblerowskich, dokonywanych przez p. Lenczewskiego z Warszawy. Obecnie dowiadujemy się, że oświetlenie elektryczne zaprowadzono w zakładach firmy Schwarz, Birnbaum i Löw oraz w farbiarni i apreturze p. Juliusza Heinzla”.

Generator posiadał także Ludwik Meyer, właściciel luksusowych kamienic i pałaców przy własnej, zamkniętej od miasta ulicy pasaż Meyera.

Jeżeli chodzi o zwykłych łodzian, to do oświetlania domów nadal używali świec i lamp naftowych.

W 1887 roku w mieście uruchomiono tymczasową elektrownię, która była zlokalizowana przy głównej ulicy miasta, Piotrkowskiej, w podziemiach jednego z najstarszych hoteli w mieście, czyli Hotelu Grand. Moc elektrowni wynosiła 60 kW. Oczywiście nie była wystarczająca do oświetlenia dużego przemysłowego miasta, jednak pozwoliła, aby na ulicach Łodzi zabłysły pierwsze światła elektryczne.

W 1898 roku uruchomiono w mieście kolejną, znacznie mocniejszą elektrownię. Produkowana przez nią energia była jednak wykorzystywana wyłącznie do zasilania sieci tramwajów elektrycznych.

Pojawienie się elektrowni przy ulicy Targowej

W latach 90. XIX wieku władze Łodzi ogłosiły przetarg na elektryczne oświetlenie miasta. Budowy i uruchomienia elektrowni w Łodzi w 1900 roku podjęła się niemiecka firma Siemens & Halske. Jednak niemiecki koncern nigdy nie wywiązał się ze swoich obowiązków. W 1906 roku Petersburskie Towarzystwo Oświetlenia Elektrycznego otrzymało koncesję na budowę elektrowni i jej uruchomienie.

Pierwsze prace rozpoczęto 2 maja 1906 roku od ułożenia kabla niskiego napięcia – 120 V – z tzw. Prowizorium, położonego przy ulicy Krótkiej 3, do nowo otwartego sklepu American Diamant Palace na ulicy Piotrkowskiej 37. Następnie poprowadzono kabel wzdłuż ulicy Piotrkowskiej od Katedry do Starego Rynku z odgałęzieniami do niektórych ulic.

We wrześniu 1907 roku elektrownia zbudowana przy ulicy Targowej zaczęła produkować energię elektryczną, zaopatrując w nią wówczas 330 odbiorców.

Wraz ze wzrostem mocy przyłączano kolejnych odbiorców, których liczba w 1914 roku osiągnęła już 7642. Około 90% energii produkowanej przez Elektrownię Łódzką służyło do napędzania silników, a jedynie pozostała część była przeznaczana na oświetlenie.

Niemniej jednak właśnie dzięki uruchomieniu elektrowni na ulicy Targowej prąd dotarł do domów łodzian. Co jeszcze bardziej niesamowite – elektrownia przy ulicy Targowej (EC1) funkcjonowała do 2001 roku. W trakcie rewitalizacji zespół budynków dawnej elektrowni przekształcono w centrum kulturalno-rozrywkowe.

Latest Posts

.,.,.,.,. Copyright © Partial use of materials is allowed in the presence of a hyperlink to us.