Nekropolie, czy też cmentarze, zawsze były nieodłącznym elementem historii każdego miasta. To nie tylko miejsca pamięci, ale także lokalizacje, w których można zobaczyć wiele kultowych obiektów architektury cmentarnej – podaje lodz-future.eu.
Stary Cmentarz to jedna z najstarszych i najcenniejszych nekropolii w Łodzi. Przeczytaj poniższy artykuł, aby dowiedzieć się, jak pojawił się w mieście, na jakie części jest podzielony, jakie znane osoby są tu pochowane i inne ciekawe fakty z historii.
Powstanie cmentarza i jego części
Stary cmentarz w Łodzi słusznie uważany jest za jeden z najważniejszych. Jest to nekropolia trójwyznaniowa, rozmieszczona zgodnie z potrzebami trzech reprezentowanych w mieście wyznań kościelnych.
Cmentarz powstał w 1855 roku i zlokalizowany jest przy skrzyżowaniu ulic Ogrodowej i Srebrzyńskiej. Katolicka część cmentarza została założona w tym samym roku co pozostałe dwie części. Jest to jedna z największych części Starego Cmentarza, zajmująca powierzchnię 11 ha. Najstarszy zachowany tu nagrobek pochodzi z 1857 roku – w nim badacze znaleźli szczątki Wojciecha Gozdowskiego. Uważa się, że ten właśnie nagrobek i pochówek są najstarsze na całym terenie rozległego Starego Cmentarza.
W części katolickiej znajduje się wiele grobów uczestników ważnych wydarzeń historycznych – bojowników o niepodległość Polski. Za ważne walory tej części nekropolii uznaje się cenne prace rzeźbiarza Wacława Konopki, a także wykwintną kaplicę rodziny Heinzlów, wzniesioną na cześć jednego z najwybitniejszych łódzkich fabrykantów wszech czasów.
Kolejna część Starego Cmentarza w Łodzi jest prawosławna. Prawosławna część nekropolii uważana jest za najstarszy cmentarz prawosławny w mieście i stanowi najmniejszą część potężnego zespołu Starego Cmentarza.
Początkowo prawosławna część cmentarza zajmowała powierzchnię zaledwie 0,7 ha. W pierwszych latach chowano tu tylko policjantów miejskich i żołnierzy. Dopiero później cmentarz stał się dostępny dla pochówków zwykłych mieszkańców Łodzi należących do wyznania prawosławnego.
W 1886 roku na terenie prawosławnej części cmentarza wzniesiono kaplicę cmentarną, a kilka lat później rozbudowano ją ze względu na brak miejsc pochówku. Od 1970 roku w prawosławnej części cmentarza spoczywają również katolicy. Jest bowiem tak, że Rosjanie opuścili Łódź w 1918 roku, a na wolne miejsca w prawosławnej części miasta praktycznie nie było chętnych. Natomiast katolicka część cmentarza nie wystarczyła, by w pełni zaspokoić potrzeby Łodzi. Takie zmiany związane są również z pogarszającą się sytuacją finansową Cerkwi Prawosławnej w mieście.
Jednakże najciekawszą częścią Starego Cmentarza jest cmentarz ewangielicko-augsburski. Początkowo część ta zajmowała niewielki obszar 3 ha, ale w ciągu dziesięcioleci jej granice były szybko powiększane (dziś część ta zajmuje ponad 9 ha). To tutaj zachowały się najwybitniejsze egzemplarze łódzkiej architektury pogrzebowej, a najważniejszym zabytkiem jest neogotycka kaplica-mauzoleum Karola Scheiblera i jego rodziny. Na cześć wybitnego fabrykanta wybudowano wykwintną kaplicę, która praktycznie nie ma odpowiedników w Europie.
Dalsza historia Starego Cmentarza w Łodzi
Na przestrzeni lat cmentarz był w dość zniszczonym stanie, zwłaszcza w okresie wojennym i międzywojennym. Zadbać o zachowanie cennej nekropolii postanowiono dopiero w 1995 roku, kiedy to rozpoczęła się zbiórka pieniędzy na ratowanie zabytków Starego Cmentarza, zainicjowana przez Wojciecha Słodkowskiego, dziennikarza łódzkiej telewizji.
Od tego czasu udało się uratować i odrestaurować kilkadziesiąt cmentarnych nagrobków i kaplic. Ponadto w 1999 roku powołano Towarzystwo Opieki nad Starym Cmentarzem, które dba o zachowanie cennych zabytków miasta.
Od 2015 roku Stary Cmentarz w Łodzi jest oficjalnym pomnikiem historii.
