Łódź to jedno z największych miast w Polsce, centrum województwa łódzkiego. Pierwsze wzmianki o Łodzi sięgają średniowiecza, a prawa miejskie otrzymała w XV wieku. Prawdziwy rozkwit Łodzi przypadł na II połowę XIX wieku – w mieście rozpoczął się szybki rozwój przemysłu, pojawiły się pierwsze manufaktury i zakłady zmechanizowane. Po II wojnie światowej Łódź faktycznie przejęła na kilka lat funkcję stolicy Polski, gdyż Warszawa została dotkliwie zniszczona. Łódź słynie z wyjątkowej architektury, w której przeplata się przeszłość z teraźniejszością. Najdłuższa ulica w Europie, gigantyczne centrum handlowo-rozrywkowe zbudowane na miejscu dawnego imperium fabrycznego, wspaniałe kościoły i pałace, muzea – to wszystko mieści się Łodzi, pisze lodz-future.eu.
Manufaktura – centrum handlowo-usługowo-rozrywkowe, które powstało na miejscu fabrycznego imperium
Łódź słynie z wyjątkowego, ogromnego kompleksu handlowo-usługowo-rozrywkowego o nazwie Manufaktura. To szczególne miejsce powstało na terenie dawnego imperium fabrycznego przedsiębiorcy Izraela Poznańskiego. Jak wiadomo, w XIX wieku w Łodzi zaczął się prężnie rozwijać przemysł, a w szczególności produkcja włókiennicza. Miasto było nazywane „polskim Manchesterem”.
W latach 70. XIX wieku przedsiębiorca I. Poznański zaczął wykupywać ziemię przy ul. Ogrodowej. Później pojawił się tu pierwszy budynek fabryki, która rozrosła się do całego kompleksu fabrycznego. Mieściły się w niej warsztaty tkackie, przędzalnicze, ślusarskie, a także centrum naprawy i budowy maszyn, parowozownia i remiza strażacka, odlewnia, magazyny i wiele innych. Wokół ogromnej fabryki pojawiły się domy robotnicze, szpital, kościół i stołówka. Nie będzie przesady w określeniu, że było to swego rodzaju „miasto w mieście”. Właściciel tekstylnego imperium I. Poznański był nazywany „tekstylnym królem” Łodzi.
Wszystko ma swój początek i swój upadek – mijały lata i cichły dawne potężne kompleksy fabryczne, w tym fabryka I. Poznańskiego. Pod koniec XX wieku władze Łodzi postanowiły tchnąć nowe życie w stare fabryki i manufaktury. Zapadła decyzja, zgodnie z którą wszystkie budynki przemysłowe mające więcej niż 50 lat zostały uznane za zabytkowe, co skutkowało zakazem ich rozbiórki.
Rozpoczął się proces „rewitalizacji” – powrotu do życia. Radykalnej odnowie uległo także włókiennicze imperium I. Poznańskiego. W jego miejsce powstał gigantyczny kompleks handlowo-usługowo-rozrywkowy. Zamiast fabryk i warsztatów swoje podwoje dla mieszkańców i gości Łodzi otworzyły restauracje, kawiarnie, bilard, kręgielnia, modny hotel i centrum handlowe. Można podziwiać aleję fontann, odwiedzić Muzeum Sztuki w Łodzi MS2 i Muzeum Fabryki.
Manufaktura stała się wizytówką Łodzi. Tym samym na początku lat 2000. dawny kompleks przemysłowy zyskał nowe życie.
Pałac Izraela Poznańskiego – Łódzki Luwr
Jak już wspomniano powyżej, I. Poznański był swego czasu szanowaną osobą w Łodzi, „tekstylnym królem” miasta. W 1877 roku przedsiębiorca postanowił wybudować majątek obok swojej fabryki. Nad pałacem Poznańskiego pracował architekt Hilary Majewski. Stworzył wyjątkowy budynek w stylu barokowym, który stał się jednym z najwybitniejszych zabytków architektury Łodzi. Posiadłość otrzymała przydomek “łódzkiego Luwru”. Pałac zdobią wspaniałe rzeźby. Wewnątrz pałacu znajdują się sala balowa, sala bilardowa, jadalnia. Na ścianach pokoi wiszą przepiękne obrazy ze złoceniami, a meble są wykonane z drewna orzechowego. Pałac tak urzeka swoją arystokratyczną elegancją, że w 1975 roku, po odbudowie, otwarto w jego pomieszczeniach Muzeum Miasta Łodzi.
Biała Fabryka i Pałac Ludwika Geyera
I. Poznański nie był jedynym magnatem tekstylnym w Łodzi w XIX wieku. Oprócz niego byli też inni przedsiębiorcy, których biznes był równie udany. Jednym z nich był Ludwig Geyer, który w latach 30. XIX wieku postanowił założyć w Łodzi najnowocześniejszą fabrykę tkacką. W tamtym czasie był to bardzo dochodowy biznes, w który L. Geyer zainwestował wszystkie swoje środki. Sprzęt do przyszłej fabryki przedsiębiorca zakupił w Belgii – wówczas były to jedne z najnowocześniejszych sprzętów najwyższej jakości.
Przy ul. Piotrkowskiej wybudowano tkalnię. Budynki kompleksu wykonano w białej kolorystyce, stąd nazwa Biała Fabryka. Fabryka L. Geyera jest uważana za najwspanialszy przykład architektury przemysłowej w Polsce I połowy XIX wieku.
Z biegiem lat przestały działać krosna i parowozy Białej Fabryki, a na terenie przedsiębiorstwa otwarto Centralne Muzeum Włókiennictwa. Współcześni mogą zanurzyć się w atmosferze tkalni z początku XIX wieku. W muzeum można zobaczyć różne próbki sprzętu tkackiego i przędzalniczego z XIX wieku. Obok fabryki-muzeum można zobaczyć pałac polskiego magnata tekstylnego L. Geyera. Budynek zbudowano w stylu neoklasycystycznym. Fasadę pałacu zdobią rzeźbione ornamenty i balustrady. Wewnątrz budynku wszystko jest wykonane w wyrafinowanym stylu. W idealnym stanie zachowały się zabytkowe meble polskie i włoskie, marmurowe kolumny i rzeźbione schody.
Kościół św. Stanisława Kostki
Łodzianie bardzo szanują tę świątynię. Neogotycki kościół stoi na placu Jana Pawła II, który znajduje się u zbiegu ul. Piotrkowskiej i Kostki. Katedra została zbudowana według projektu architekta Emila Zillmanna. Pierwszy kamień położono w 1901 roku. Całościowo budowa świątyni trwała 11 lat. Kościół został zbudowany w 1912 roku, a rzeźbiona wieża wieńcząca budowlę pojawiła się w 1927 roku.
Świątynia przetrwała wojny i kilka pożarów, nadal pozostaje jednym z najpiękniejszych zabytków architektury łódzkiej. Wiadomo, że nie wszystkie ikony, które znajdują się w kościele przetrwały do dziś.
W 1992 roku Jan Paweł II nadał kościołowi status katedry. Na znak szacunku przy wejściu do katedry ustawiono z brązu rzeźbę papieża Polaka.
Plac Wolności
Mówiąc o malowniczych miejscach Łodzi, trudno przejść obok i nie zauważyć samego serca miasta – Placu Wolności. Plac ma kształt ośmiokąta foremnego i znajduje się po drugiej stronie wspomnianej Manufaktury. Do 1918 roku plac nosił nazwę Nowy Rynek. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku sercu Łodzi nadano nową nazwę – Plac Wolności. Tutaj można zobaczyć Ratusz – jest to jeden z najstarszych budynków w mieście, zabytek architektury klasycyzmu. Jest to również jeden z pierwszych murowanych budynków w Łodzi, który powstał w I połowie XIX wieku.
W sąsiedztwie Placu Wolności znajduje się również kościół Zesłania Ducha Świętego – ta katolicka świątynia została zbudowana w I połowie XIX wieku w stylu neoklasycystycznym.
W samym centrum placu znajduje się też pomnik Tadeusza Kościuszki.
Ulica Piotrkowska – najdłuższa ulica w Europie
Ulica Piotrkowska zaczyna się od Placu Wolności – to najdłuższy deptak nie tylko w Polsce, ale i w całej Europie. Ulica o długości prawie 4,5 km jest uważana za najbardziej znane miejsce w Łodzi. Tak naprawdę wszystko zaczęło się właśnie od niej. To wokół Piotrkowskiej na początku XIX wieku miasto “wyrosło”.
Po 1990 roku rozpoczęła się radykalna odnowa głównej arterii miasta, która wówczas popadała w ruinę. Ruch w tym miejscu został wstrzymany – ulica stała się deptakiem. Odrestaurowano dawne budynki, drogę wyłożono kostką brukową, zainstalowano latarnie i ławki, zaczęto otwierać restauracje, sklepy, kawiarnie, kluby nocne itp.
Idąc tą ulicą oczy nie odpoczywają od niesamowitego piękna. Na głównej ulicy miasta znajduje się ogromna liczba zabytków: pałace i wille byłych przemysłowców, fabryki, kościoły, katedry, muzea, pomniki znanych postaci. Prawie każdy budynek ma tutaj swoją historię. Można dostrzec kilka stylów architektonicznych, które dominowały w XIX i XX wieku.
Cmentarz Żydowski
Cmentarz Żydowski w Łodzi jest jednym z największych cmentarzy żydowskich w Europie: jego powierzchnia to prawie 40 ha, a pochowanych jest na nim ponad 180 tys. osób. Cmentarz znajduje się na ulicy Brackiej i został założony w 1892 roku. Po zajęciu Polski przez nazistowskie Niemcy w 1939 roku cmentarz ten stał się częścią „terenu wschodniego” Łodzi, zwanego gettem łódzkim. W latach 1940-1944 na terenie cmentarza pochowano ponad 43 tys. osób.
Wśród bujnej roślinności i drzew można zobaczyć tysiące oznakowanych nagrobków i mauzoleów. Żydzi, którzy tworzyli historię Łodzi, odnaleźli tu wieczny spokój.
W szczególności pochowany jest tu łódzki biznesmen I. Poznański i jego żona Eleonora. Mauzoleum Poznańskiego to jeden z największych żydowskich grobowców na świecie. Wiele spośród nagrobków i mauzoleów ma znaczną wartość architektoniczną.
Oczywiście jeszcze daleko od przedstawienia całej listy łódzkich zabytków architektury, które fascynują i pozostają na zawsze w pamięci. Lista jest o wiele dłuższa. Łódź to przecież niezwykłe miasto, w którym historia i nowoczesność stworzyły zgrany tandem.
