W Polsce można spotkać liczne zabytkowe pałace, które aktualnie przekształciły się w podstawowe turystyczne atrakcje kraju. To do nich co roku przyjeżdżają setki tysięcy turystów z różnych stron świata, by zanurzyć się w historii i dowiedzieć się więcej na temat kultury i architektury. Pośród tego typu zabytków architektonicznych lwia część pałaców należy do Łodzi – jednego z najpiękniejszych i największych polskich miast – podaje portal lodz-future.eu.
Jeśli więc mieszkasz w tym wspaniałym mieście lub planujesz je odwiedzić, zwróć uwagę na interesujące łódzkie pałace i poznaj ciekawostki na ich temat. Zostały zawarte w poniższym materiale.
Pałac Karola Poznańskiego
Wędrówkę po malowniczych łódzkich pałacach rozpoczniemy od Pałacu Karola Poznańskiego. Jest to jeden z przykładów typowej fabrycznej architektury pałacowej, która pojawiła się na przełomie XIX i XX wieku.
Pomysł budowy pałacu należy do polskiego magnata tekstylnego Izraela Poznańskiego, który postanowił zrobić prezent swojemu synowi Karolowi. W tym celu zamówiono projekt architektoniczny, który przygotował Adolf Zeligson. Sam architekt pochodził z Łodzi, gdzie się urodził, studiował i rozpoczynał karierę. Odpowiadał także za prace nad kilkoma innymi wybitnymi zabytkami – dochodowymi domami i pałacem przemysłowców sybersztańskich, budynkami fabrycznymi, szkołami i szpitalami.
Starania Adolfa Zeligsona doprowadziły do powstania wspaniałego pałacu: był to jedyny do tej pory budynek w mieście, który już na etapie projektu zawierał plan centralnego ogrzewania.
Pałac składa się z części frontowej oraz dwóch bocznych skrzydeł. Nad wejściem do budynku znajduje się balkon, a cały zespół architektoniczny uzupełnia przepiękna kopuła, która dodaje mu majestatu. Fasadę pałacu zdobi fryz i mansarda. Wszystkie detale wskazują na zastosowanie popularnego wówczas stylu neorenesansowego.
W 1945 roku pałac Karola Poznańskiego przekształcono w rezydencję Akademii Muzycznej w Łodzi. Ta placówka edukacyjna do dziś kontynuuje funkcjonowanie w murach dawnego pałacu rodowego.
Ciekawostka: kiedyś pałac Karola Poznańskiego „zagrał” w filmie – na jego dziedzińcu kręcono sceny do nominowanego do Oscara filmu Andrzeja Wajdy „Ziemia obiecana”. W 2015 roku dzieło to zostało uznane za najlepszy polski film wszechczasów.
Pałac Karola Scheiblera
Następny w kolejce jest Pałac Karola Scheiblera, neorenesansowy budynek wzniesiony na dawnym rynku łódzkim w pobliżu ogromnego kompleksu – niegdyś prężnie działającej fabryki i osiedla fabrycznego należących do rodziny Scheiblerów.
Karol Scheibler to wybitna postać w historii rozwoju przemysłu w Polsce, wpływowy przedsiębiorca znany daleko poza granicami kraju. Pochodził z Niemiec, a sukces odniósł w Łodzi – rozwijając przemysł włókienniczy. Swego czasu był nawet nazywany „królem bawełny i lnu” Łodzi. Warto dodać, że nie tylko Karol Scheibler, ale także inni członkowie jego rodziny zajmowali się produkcją tekstyliów, zatem była to rodzinna firma, która odniosła zaskakujący dla Scheiblerów sukces. W należących do Scheiblerów fabrykach można było zobaczyć liczne potężne maszyny i wielu pracowników – z tego powodu nazywano ich wówczas trzecim co do wielkości producentem bawełny w Polsce.
Taki „król” potrzebował własnej rezydencji – stał się nią pałac, który zbudowano w 1856 roku dzięki projektowi architekta Jana Karola Mertschinga. Jednak początkowo nie była to budowla neorenesansowa – cechy charakterystyczne dla tego stylu pałac uzyskał dopiero po przebudowie, która była przeprowadzona przez warszawskiego architekta prawie 30 lat po zakończeniu budowy. Co więcej, tę przebudowę zleciła wdowa po Karolu – Anna Scheibler.
Meble do pałacu Karola Scheiblera sprowadzano dosłownie z całego świata – Berlina, Paryża i Drezna. We wnętrzu znajdowały się przepiękne panele, kolorowe tapety i delikatne obrazy, cenne szafy i zabytkowe piece. W gabinecie samego „króla bawełny” można było zobaczyć naprawdę wyjątkową rzecz – mozaikę wybitnego wenecjanina Antonio Salviatiego, jedyne dzieło artysty prezentowane w Łodzi.
Niestety, wraz z upływem czasu i z powodu wojen (w latach działań wojennych lokal był wynajmowany przez Wehrmacht), których skutków pałac doświadczył, wielu interesujących i cennych detali nie udało się zachować do czasów obecnych. Po wojnie nie było już w tym miejscu prywatnych właścicieli – w murach budynku otwierano różne instytucje, później działała w nim Państwowa Szkoła Muzyczna, a następnie muzeum. Warto zaznaczyć, że nie było to zwykłe muzeum, ale jedyne w Polsce Muzeum Kinematografii.
Od 2015 roku budynek jest uznany za zabytek architektury.
Ciekawostka: podobnie jak poprzedni pałac, pałac Karola Scheiblera również stał się miejscem kręcenia zdjęć. Nakręcono tu wiele scen m.in. do filmów: „Mansarda”, „Stawka większa niż życie”, „Czerwone węże”, „Vabank”.
Pałac Maurycego Poznańskiego
Kontynuujemy naszą podróż po niezwykłych łódzkich pałacach. Dalej znajduje się Pałac Maurycego Poznańskiego, czyli fabryczny budynek pałacowy z XIX wieku, położony u zbiegu ulic Więckowskiego i Gdańskiej.
Pałac powstał pod koniec wieku dla przemysłowca Maurycego Poznańskiego i jego żony Sary, pochodzącej z rodu Silbersteinów. Podobnie jak pałac Karola Poznańskiego, o którym mówiliśmy powyżej, ten również został zaprojektowany przez architekta Adolfa Zeligsona.
Pracując nad tym projektem, Adolf Zeligson wzorował się na najlepszych przykładach weneckiej architektury pałacowej oraz słynnej Biblioteca Marciana, także Biblioteca di San Marco.
Pałac wzniesiono w formie dwukondygnacyjnego budynku z osobnym skrzydłem i przylegającymi do niego budynkami gospodarczymi, a cały projekt architektoniczny zaplanowano w taki sposób, by będące jego częściami budowle tworzyły kameralny dziedziniec. Ponadto początkowo urządzono tu bujny ogród, który niestety dzisiaj już nie istnieje.
Wśród architektonicznych atrakcji tego łódzkiego pałacu znajdują się różne ciekawe balkony, półkoliste okna i poddasze z rzeźbami. Zostały zrekonstruowane w 2010 roku, aby odtworzyć piękno pałacu dla współczesnych i potomnych.
Przez długi czas budynek pełnił funkcję mieszkalną, później w 1947 roku został przekształcony w siedzibę Muzeum Sztuki w Łodzi. Z tego powodu z wielu pomieszczeń trzeba było usunąć cenną sztukaterię, ale nadal można ją zobaczyć w nowoczesnej sali wykładowej i na osobliwej starej klatce schodowej. Obecnie pomieszczenia pałacu służą głównie celom wystawienniczym.
Pałac Roberta Biedermanna
Pałac Roberta Biedermanna to kolejny budynek, który trzeba zobaczyć przy okazji wizyty w Łodzi. Ten pałac zbudowany w latach 1878-1879 dla przedsiębiorcy Roberta Biedermanna, według projektu Hilarego Majewskiego, powstał na planie prostokąta.
Od początku budowy pierwsze piętra budynku były wykorzystywane jako biura dla pracowników pobliskiej fabryki Roberta Biedermanna, która nosiła nazwisko swojego założyciela. Na wyższych kondygnacjach wybudowanego pałacu znajdowały się pokoje mieszkalne, w których mieszkał sam przedsiębiorca i członkowie jego rodziny.
Biznes Biedermanna kwitł aż do wybuchu wojny. Podobnie jak w większości innych branż, po II wojnie światowej zarówno pałac, jak i fabryka zostały znacjonalizowane. Niestety, po upaństwowieniu wnętrze budynku utraciło swoje unikalne cechy – zostało zniszczone, a zajmowane pomieszczenia odbudowano, a także częściowo odrestaurowano dopiero w latach 90. W późniejszym okresie budynek stał się siedzibą firmy Atlas – tu mieścił się zarząd i biura firmy, a na terenie fabryki pracę rozpoczęło laboratorium badawcze.
Unikatowość pałacu polega na tym, że ten przykład architektury jako jedyny w Łodzi należy do tzw. stylu „quattrocento” i reprezentuje architekturę neorenesansową.
